وبلاگ وبلاگ

امروزه کسب و کار به عنوان فعالیت‌ها، عملیات و تلاش‌هایی شناخته شده هستند که برای تولید و عرضه کالا و خدمات به مشتریان انجام می‌شود. هدف اصلی کسب و کارها معمولا ایجاد ارزش برای مشتریان و کسب درآمد است. نوآوری و خلق ارزش با رشد کسب و کار رابطه مستقیم دارد. در این مقاله به بررسی انواع کسب و کار می پردازیم. سعی بر این است که از دیدگاه نوآورانه به انواع کسب و کار نگاه کنیم و تاثیر نوآوری را بر کسب و کارها بررسی کنیم.

پنج اهمیت کسب‌وکارها که باید بدانیم

• ایجاد اشتغال
• تولید و توزیع کالا و خدمات
• توسعه اقتصادی
• نوآوری و پیشرفت
• ارتقای کیفیت زندگی

مدل کسب و کار پیرامون ۴ موضوع شکل می‌گیرد:

• محصول یا خدماتی که شرکت‌ها می‌فروشند؛
• نحوه‌ی ارائه‌ی این محصولات یا خدمات به بازار؛
• هزینه‌هایی که شرکت برای تولید محصول متحمل می‌شود؛
• نحوه‌ی درآمدزایی و سودآوری.

همان طور که در تعریف مدل کسب‌وکار گفتیم، مدل‌های کسب‌وکار از نظر شکل و عملکرد بسیار متفاوت‌، اما اجزای اصلی آن‌ها یکسان هستند. حال که می‌دانید مدل کسب و کار یا بیزینس مدل چیست و چه تعریفی دارد، در ادامه بهتر است با اجزای اصلی آن نیز آشنا شوید.

عناصر اصلی مدل‌های کسب‌وکار عبارت‌اند از:

• ارزش پیشنهادی منحصربه‌فرد
• بازار هدف ماندگار
• مزیت رقابتی

شما بدون این‌ها راهی برای درآمدزایی نخواهید داشت.

9 مدل کسب‌وکاری مطرح جهان:

با توجه به این‌که اکنون انواع گوناگونی از کسب‌وکارها در حال فعالیت هستند، مدل‌های کسب‌وکار نیز پیوسته در حال تغییرند. شایان ذکر است که هیچ مدل یکسانی وجود ندارد که بتوانید برای همه‌ی کسب‌وکارها از آن استفاده کنید.

انواع مدل‌های کسب‌وکاری به 9 گروه تقسیم می‌شوند:

• مدل کسب‌و‌کار اشتراکی
• مدل کسب‌و‌کار پلتفرمی
• مدل کسب‌و‌کار فریمیوم
• مدل کسب‌و‌کار بازارگاه (Marketplace)
• مدل کسب‌و‌کار محصول به عنوان خدمات
• مدل کسب‌و‌کار تبلیغاتی
• مدل کسب‌و‌کار مشارکتی
• مدل کسب‌و‌کار بر اساس داده
• مدل کسب‌و‌کار SaaS

مدل کسب و کار اشتراکی (Subscription Model):

مشتریان برای دسترسی به محصولات یا خدمات به صورت دوره‌ای پرداخت می‌کنند.  با استفاده از نوآوری در کسب و کار می‌توان ارائه محتوای انحصاری، به‌روزرسانی‌های منظم و پشتیبانی مداوم برای حفظ مشتریان و افزایش وفاداری آن‌ها را به دست آورد. مثال هایی از این نوع کسب و کار نتفلیکس، اسپاتیفای‌ هستند.

مدل کسب و کار پلتفرمی (Platform Model):

ایجاد یک بستر که عرضه‌کنندگان و تقاضاکنندگان را به هم متصل می‌کند.  استفاده از نوآوری در کسب‌و‌کار پلتفرمی می‌تواند استفاده از فناوری برای ایجاد اکوسیستم‌های قوی که ارزش افزوده برای همه طرف‌ها ایجاد می‌کند، به دنبال داشته باشد. مثال‌هایی از این نوع کسب و کار اوبر، ایر‌بی‌ان‌بی می‌باشد.

مدل کسب و کار فریمیوم (Freemium Model):

ارائه خدمات پایه به صورت رایگان و فروش ویژگی‌های پیشرفته یا محتوای اضافی از این دست کسب و کار است. از تاثیرات نوآوری، ترکیب خدمات رایگان با امکانات پیشرفته که کاربران را ترغیب به ارتقاء می‌کند، قابل توجه است. مثال‌هایی از این نوع کسب و کار لینکدین، دراپ‌باکس هستند.

مدل کسب و کار بازارگاه (Marketplace Model):

ایجاد یک بازار آنلاین که خریداران و فروشندگان را به هم متصل می‌کند. بهره‌گیری از تحلیل داده‌ها برای بهینه‌سازی تجربه کاربری و ارائه پیشنهادات شخصی‌سازی شده به نوعی امضای نوآوری بر این کسب و کار است. مثال‌هایی از این نوع کسب و کار آمازون و ای‌بی هستند.

مدل کسب و کار محصول به عنوان خدمات (Product as a Service – PaaS):

در این نوع کسب و کار فروش استفاده از محصول به جای فروش خود محصول را در دست داریم. ارائه مدل‌های اجاره‌ای و نگهداری مداوم برای جذب مشتریان طولانی‌مدت نوعی تفکر نوآورانه در این نوع کسب‌و‌کار است. مثال‌هایی از این نوع کسب و کار ، زیپ‌کار و شرکت‌های اجاره خودرو هستند.

مدل کسب و کار تبلیغاتی (Advertising Model):

ارائه محتوای رایگان و کسب درآمد از طریق تبلیغات. استفاده از داده‌های کاربری برای هدفمند کردن تبلیغات و افزایش کارایی آن‌ها از تاثیرات نوآوری در این کسب و کار تبلیغاتی است. مثال‌هایی از این کسب و کار خلاق، گوگل و فیسبوک هستند.

مدل کسب و کار مشارکتی (Collaborative/Shared Economy Model):

به اشتراک‌گذاری منابع و دارایی‌ها بین کاربران، روش کار کسب و کار مشارکتی است. ایجاد سیستم‌های اعتماد و ایمنی برای تشویق کاربران به اشتراک‌گذاری می تواند تاثیرات بسیار در پروسه رشد کسب و کار داشته باشد و نوآوری و خلاقیت جایگاه ویژه ای در کسب و کار مشارکتی است. در کسب و کار مشارکتی، بلابلاکار و ایر‌بی‌ان‌بی از مثال های این نوع کسب و کار است.

مدل کسب و کار بر اساس داده (Data-Driven Model):

استفاده از داده‌های کاربری برای ایجاد محصولات و خدمات بهتر شیوه کار کسب و کار بر اساس داده است. با تحلیل پیشرفته داده‌ها برای پیش‌بینی نیازهای مشتریان و بهبود مستمر محصولات و ایجاد و خلق الگوریتم‌های نوآور می‌توان به دستاوردهای بزرگی رسید. برای مثال نتفلیکس و  گوگل آنالیتیکس کسب و کارهایی بر اساس داده هستند.

مدل کسب و کار SaaS:

کسب و کارهای SaaS یا Software as a Service، ارائه نرم‌افزار از طریق اینترنت به عنوان یک خدمت را به عنوان روش کسب و کار در نظر دارند. ارائه به‌روزرسانی‌های مداوم و مقیاس‌پذیری بالا برای مشتریان از تاثیرات نوآوری بر این نوع کسب و کار است . مایکروسافت 365 و سلزفورس، نمونه هایی از مدل کسب و کار SaaS هستند.

این مدل‌های کسب و کار نشان‌دهنده تنوع و خلاقیت در نحوه ایجاد و ارائه ارزش به مشتریان هستند و نشان می‌دهند چگونه نوآوری می‌تواند نقش کلیدی در موفقیت و رشد یک کسب و کار ایفا کند. نوآوری و خلاقیت همیشه مسیر همواری به سمت رشد روز افزون کسب و کارها بوده اند و امروزه باید اطمینان حاصل کنیم که از این مسیر برای پیشرفت غافل نمی‌شویم.

در این مطلب توضیح دادیم مدل کسب و کار یا بیزینس مدل چیست وچگونه می‌توان مدل کسب و کار مناسب را انتخاب کرد. به‌ یاد داشته‌باشید که مدل های کسب و کار صرفا طرحی برای نشان دادن نحوه‌ی درآمدزایی شماست؛ به‌علاوه، با زمانی که اکنون به ترسیم مدل های کسب و کار اختصاص می‌دهید و تلاشی که برای آن می‌کنید، مقدمات پیشرفت و رشد سازمانتان را در آینده فراهم می‌کنید.

نویسنده: شمیم احمدی